 |
| Farabi (870 - 950) |
941 seferinde Haleb'e Giden Farabi, orada hüküm süren Hamdanoğullarından Seyfüddevle Ali adlı Türk Bey'inin yanında kalmış ve vaktini felsefi düşüncelerini kaleme almakla geçirmiştir. Devrin hükümdarı, Farabi'ye, "Benim ülkemi nasıl bir gelecek bekliyor?" diye sormuştur. Farabi, bu soruya cevap verebilmesi için hükümdarın bir davet vermesini istemiş ve "Size en yakın olanları tahta yakın oturtun. Oturma düzenini size yakınlık derecesine göre sağlayın. Saygınızdan nasibi az olanları en sona bırakın." demiş.
Hükümdar, birinci sıraya muhteşem giysileriyle en zenginleri, yani tüccarları, sonra sırasıyla akrabalarını, mevki sahiplerini, hakimleri, saray görevlilerini yerleştirmiş. Kapıya yakın yerde birkaç tedirgin adam varmış. Diğerlerinin onlara tahammül edemediği de açıkça belliymiş... "Kim bu insanlar?" demiş Farabi... Hükümdar, "Yazar, şair takımı" demiş, "Kendilerini neredeyse benden akıllı sanıyorlar..." Bunun üzerine Farabi, davetin sonunda, yalnız kaldıklarında cevabını vereceğini söylemiş ve herkes çekildikten sonra başlamış söze: "Düşündünüz mü hiç, neden yıkıldı, o kocaman Türk hanlığı? Asıl sebebi şudur: Kalabalık ordularıyla düşmanı yendiği halde yüksek kültürünü yayamadı, kültüre değer verenlere sahiplenmedi. Önemli makamlara bezirganları, tüccarları getirdiler; milletin kaderini, ellerine verdiler. Bezirgan / tüccar yüksek fiyat verene satar herkesi, her şeyini... Çünkü onların mesleğidir satmak bunun için yöneticilik ve yüksek makamlar verilmemelidir onlara. Onlar işini, tüccarlığını yapmalıdır. Bir ülke eğer geliştirmezse manevi değerlerini, zamanla kölesi olur istemese de maddiyatı, her şey maddi gücün eline geçmeye başlar, o zaman kaybedilmeye başlar tüm değerler ve her şey... Maneviyatsız millet tavuk gibidir, uçamaz yükseklerde... Ama acımasız zaman, korkunç balyoz vuruşunu, mutlaka indirecektir başınıza, korunun! " diyerek kalbi sızılar şekilde sarayı terk etmiştir...
Kaynaklar
- Muhtar Şahanov - Uygarlığın Yanılgısı
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder